Nazım Hikmet: Kitap kaldırıma çıksın!

Nazım Hikmet’in “Orhan Selim” takma adıyla Akşam gazetesinde yayımlanan “Kitab kaldırıma çıksın!” başlıklı yazısı: 

“Geçen gün bir bildikle Bab-ı Âli yokuşundan aşağı iniyorduk. Sağlı sollu kitapçı, berber ve aşçı dükkanlarını geçtikten sonra benim bildik dedi ki:

– Bu caddeyi sinsi sinsi aşçı dükkanları istilâya başladı. Kafanın gıdasını yani kitabı satan dükkanlar birer birer kapanıyor, onların yerine midenin gıdasını satan aşçılar, piyazcılar, işkembe çorbacıları, şıracılar, limonatacılar, tavukçular açılıyor. Dahası var. Kitap artık sokağa düştü. Hele Pazar günleri gel de bak. Duvar diplerinde, işportalarda, kirez, tıraş bıçağı satar gibi kitap satıyorlar!  

– Mübalağa ediyorsun! dedim. 

– Hayır, dedi, mübalağa etmiyorum. Yumurta, limon, köfte ve pilav sokaktan, işportadan camekanlar arkasına çıkarken; kitap camekanlar arkasından sokağa düşüyor. Kaldırıma iniyor…

– Mübalağa ediyorsun, dedim yine. Fakat ters anlama. Maalesef kitap daha senin dediğin kadar sokağa kaldırıma çıkmadı. Tıraş bıçağı ve salata kadar harcı âlem olmadı. Bu yüksek mertebeye yükselen kitapların çoğu, maalesef kötüleridir. İyi, bir şeyler söyleyen, bir şeyler duyuran ve öğreten kitapların çoğu, maalesef daha kavanozda hapsedilmiş balıklar gibi kitapçı camekanlarının arkasında, ağırlıklarınca paraya satılıyor. Asıl onlar, asıl hakiki edebiyat, fen, ilim kitapları kaldırıma çıktıkları gün, sokakta tıraş bıçakları ucuzluğuna ve salata bolluğuyla satıldığı gün vazifelerini görmüş olacaklar. Bırak, yumurta ve köfte, camekanın arkasına girsin, onların orada temiz temiz oturmaları lazımdır, fakat kitap sokağa, kaldırıma çıksın!” 

Nazım Hikmet (Orhan Selim)
Akşam gazetesi, 17 Mayıs 1936, sayfa: 5