Saruhan Mebusu Mehmet Yaşar Bey; Gazi’nin Numune Çiftliği’ni anlatıyor

25 Mart 1926 tarihli Hakimiyet-i Milliye gazetesinde yayımlanan Arap harfli Türkçe haber:

“Gazi Reisicumhurumuz Ankara Civarındaki Çiftliğinde – Çiftliğin Ziraat-ı Umumiye Şubesi”

“13 Fordson traktörü, 5 Hanomag ve Stok motorlu pulluğu, 10 tohum eken makine, 10 Harvester ve 8 Kültivatörle şimdiye kadar 10.000 dönüm ziraat yapılmıştır.

Yeni ziraatın bir örneği olan çiftlik, ziraatın genel dallarını içine alan; uygulamalı bir ziraat okuludur. Çiftlikte mevcut çok çeşitli ve birçok ziraat makinelerini işletenlerin ve ziraatın diğer şubelerinde çalışanların bir kısmı başlangıçta çiftliğe acemi olarak gelenlerdir. Bunlar zamanla çiftlikte ve makinelerde çalışmaları sayesinde deneyimlerini artıracaklar ve ileride diğer çiftlik sahiplerine de hizmetlere koşacaklardır. Çiftlik bugünkü vaziyetle bir çiftlik makinist okulu vazifesini de görüyor.

Gazi Paşa’nın bozkır ortasında kurmayı başardığı yeşil bir cennet.
Ankara Gazi Çiftliği panorama görünüm, 1930’lu yıllar…

Alınacak makinelerin sistemleri ve evlatlarının çiftlikte iş görmeleri hakkında memleketimizin çeşitli yerlerinden rica suretiyle çiftliğe vaki olan müracaatlar da bu iddiamızı doğrulamaktadır.

Tohumluk meselesine gelince:

Çiftçilerimizin pek çok nedenlerden dolayı, isteyerek istemeyerek önemsemediği tohumluğa çiftlikte özel bir önem verilmiştir. Bir tren teşkil edilecek derecede külliyetli ve 15 vagondan ibaret bulunan hububat tohumlukları, kalbur makinelerinden geçirildikten sonra ekilmiş ve gelecek için çiftlik, tohum çiftliği mahiyetini almıştır.

Çiftliğin yetiştireceği tohumluklar önümüzdeki yıl ziraatımızda tohumluklarımızın ıslahına hizmet eyleyecektir.

Gazi Çiftliği ilk kuruluş, ilk çadır. Mayıs 1925

İleride ayrıca mevzuumuzu teşkil edecek olan Gazimizin Silifke civarında, verimli arazide 12 bin dönümden ibaret ve yine makineli bir yöntem takip eden, Tekfur Suyu Çiftliği bütün manasıyla bir tohum çiftliğidir.

O havalide tohumluğa elverişli hububat bulunamaması nedeniyle; büyük fedakarlıklar yapılarak Kıbrıs’tan getirilmiş olan tohumluklar, makinelerden geçirilmek suretiyle ekilmiş, ziraat miktarı 7.000 dönüme ulaşmıştır.

Halihazırda ekinlerin 130 santimetre boyu ve beheri günde 48 adedine kadar kardeş peyda etmesi gibi emarelerle Mayıs başında bereketli hasılat beklenmektedir. Bu sayede Adana mıntıkasının pek ziyade bozulmuş olan tohumluklarının ıslahında çiftliğin yetiştireceği milyonlarca kilo tohumluğun mühim etken olacağı anlaşılmaktadır.

Ankara Gazi Çiftliği, ilk kuruluş günleri. Yıl 1925.

Gazi Çiftliklerinin çevresine tohumluk yetiştirmede ne derece kıymetli ve ziraatımızın gelişimine doğru atılmış en ameli bir adım olduğunu aşağıdaki açıklama ve örneklerle teyit ediyorum.

Topraklarımızın adet üzere ve kara sapanın verimsiz işlemesi, eksik olan insan ve hayvan kuvvetinin yerine makine ve traktörlerin ikamesi, bazı yerlerde topraklarımızın bitki yetişme yeteneğini arttırmak için gübre kullanma, düzgün bir yöntemle işlerin takibi, hastalıklarla haşarata karşı genel önlem, hasat ve harman işlerinin kolaylaştırma ve çiftçiye kolay sermaye sağlamak gibi konular zirai hasılatı arttıran etkenleri teşkil ederse de; tohumlarımızın ıslahı meselesi bunların en önemlisidir.

Tohum; kendisini meydana getiren bitkinin iyi ve kötü bütün özelliklerini ve uygun şartlarda bulunduğu takdirde aynı nitelikte bir bitki meydana getirmeye uygun bir önemli malzemedir. Dolayısıyla iyi tohum güzel hasılat, kötü tohum kötü mahsul vermeye namzettir.

Ankara Gazi Çiftliği, ilk kuruluş günleri, 1925.

Her fabrikanın bir hammaddesi olduğu gibi; çiftçinin de hammaddesi tohumluktur.

Her memleket bilhassa Almanya, üretimini fazlalaştıran zirai gelişmeye tohumların ıslahından başlamış ve yalnız ıslah çalışmaları sayesinde zirai hasılatı yüzde 30 oranında bir artış görülmüştür. Memleketimizin tohumlukları ihmal yüzünden her sene niteliğini değiştirerek soysuzlaşmaya, zayıflamaya uğramış ve buna arazinin güzel işlenememesinin eklenmesiyle, gerek tarlada kalan ve gerek tohumluklarla tarlaya gelen, yabani ot tohumlarının bir kat fazlalaştığı görülmüştür. Özellikle delice, karamuk, peygamber çiçeği gibi yabani ot tohumlarının hububat tohumlarımız arasında bulunması; bunların ticari kıymetlerini fevkalade indirmiştir. Bundan başka tohumlarımızın çeşitleri de fevkalade karışmakla beraber; içerisinde ekseriyetle yabani burçak, fink, yulaf ve fazla miktarda çavdar da bulunmaktadır.

Hiçbir yerde saf bir çeşitte temiz bir tohumluğa tesadüf edilemez, en basit muayene ile bu durum anlaşılır. Mesela herhangi buğdayımızdan alıp gözle ve dişle kırmak neticesinde; aynı numunede hem sert hem de yumuşak buğdaya tesadüf edilir.

Gazi Orman Çiftliği. Ankara. 14 Temmuz 1929.

İşte çiftlikte ziraatın bu pek can alacak noktası göz önünde bulundurularak; son sistem bir tohum makinesi sağlanmış; şu anda faaliyette bulunmaktadır.

Gelecekte civar çiftçilerin de tohumluklarını temizlemeye fırsat bahşedecek olan bu makine saatte 1.000 kilo tohum temizlemekte istisnasız bütün yabanı ot tohumlarını ve karışık hububatı birbirinden ayırmaktadır.

Şimdiye kadar malum olan kalbur makineleriyle aynı boyutta bulunan çeşitli tohumlar birbirinden ayrılıyordu. Halbuki bu makine sayesinde tohumların yalnız hacim olarak değil ağırlık bakımından farklı olanları ayırıyor ki; bu sayede daha mükemmel ve tek cinsten olmak üzere bütün yabani otlardan ayıklanmış bir tohumluk elde etmek imkanı bulunmuş oluyor. Ecnebi ülkelerde özel olarak yalnız tohumluk yetiştirmek üzere bir ziraat yöntemi takip eden kuruluş ve çiftçilikler vardır.

Başlangıçta hükümetten himaye görmek suretiyle işe başlayan tohumluk çiftlikleri şimdi kendi başlarına çalışmak suretiyle zirai üretimde etken olmaktadırlar. Mühim bir kontrole tabi olan bu kuruluşların yetiştirdikleri tohumluklar da her suretle güvenilmeye değerdir. Bu tohumluk müesseseleri kooperatif teşkilatıyla birbirine bağlı olup; gerek tohumlukların ıslahında, gerek satılmasında önemli vazifeler ifa etmektedirler. Tohumluklarımızın ıslahında şimdiye kadar elde edilemeyen fiili verim; Gazimizin çiftliğinde görülmektedir ve bu önemli işin de rehberliğini yine çiftlik kazanmaktadır. ve 8 Kültivatörle

Yukarıda zikredildiği gibi çiftlikte mevcut birçok kalbur makineleri ve son sistem büyük tohum makinesiyle; civar ahalisi tohumluklarını burada pek kolay temizlendikleri gibi, çiftlikte yetişecek hububat hasılatı tohumluklarımızda adeta damızlık vazifesini görecektir. Havaların başlangıçta kurak ardından da yağışlı gitmesine rağmen, çiftlikte mevcut 10 adet mibzer (ekim makinesi), 10 adet Harvester ve 8 adet Kültivatör gibi makineler sayesinde hububat ziraatı 10.000 dönüme yaklaşmıştır. Yazlık ekilmekte olan Kadiroğlu buğdayı ile arpa, yulaf, bakla, mısır, bostan, ak darı, kuş yemi, pancar ziraatı, Adapazarı’ndan getirilen bir vagon tohumluk patates ve 1.000 kilo miktarındaki arpacıkla bu seneki ziraatın 15.000 dönüme çıkacaktır ki bu tarz ziraatın memleketimizde emsali yoktur.”

Saruhan Mebusu 
Mehmet Yaşar (Özey)

Mehmet Yaşar Özey
(1889, Ziştovi – 19 Haziran 1965), Türk siyasetçi.

“İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu’nu bitirmiştir. Almanya’da ihtisas yapmıştır. Bursa Ziraat Ameliyat Mektebi Öğretmenliği, Ankara Ziraat Mektebi Öğretmenliği, Darül Muallimin Öğretmenliği, Halkalı Yüksek Ziraat Okulu Öğretmenliği, Ankara Ziraat Mektebi Öğretmenliği ve Müdürlüğü, İktisat Vekaleti Müessesatı Ziraiye Müdürlüğü, İzmir Ziraat Başmüdürlüğü, Ziraat Genel Müfettişliği ve Halkalı Yüksek Ziraat Okulu müderrisliği yapmıştır. TBMM II.(Ara seçim) Saruhan, III., V., VI., VII.ve VIII. Dönem Manisa IV.Dönem Aksaray milletvekili olarak görev yapmıştır. Evli ve iki çocuk babasıdır.”


Kaynak: Hakimiyet-i Milliye gazetesi, 25 Mart 1926, Sayfa: 2.

(Not: Arap harfli metinde var olan ve günümüzde kullanılmayan bazı Osmanlıca sözcükleri günümüzde kullandığımız karşılıklarıyla değiştirdim. Atilla Oral)

Biyografi kaynağı: Wikipedia.

Bir yorum

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir